Bartłomiej Szyprowski
Problemy Związku Walki Zbrojnej we Lwowie w latach 1939 – 1942
Tworzenie jednolitej konspiracji niepodległościowej po wybuchu II wojny światowej często napotykało trudności. Wpływ na to miały różne czynniki, takie jak np. dekonspiracja związana z nadmiernym gadulstwem, odmienne poglądy na działalność konspiracyjną, niejednolitość rozkazodawstwa czy ambicje dowódców. Takim przykładem były struktury konspiracyjne we Lwowie, w którym podzielone grupy konspiracyjne rywalizowały ze soba praktycznie do połowy 1942 r.
Pierwszy okres konspiracji
22 września 1939 r., gen. Marian Żegota-Januszajtis „Karpiński” powołał we Lwowie Polską Organizację Walki o Wolność (POWW). Na swojego zastępcę powołał dowódcę okręgu Lwów-prowincja, gen. Mieczysława Borutę-Spiechowicza „Kopę”. Dowódcą okręgu Lwów-miasto był płk Władysław Żebrowski „Żuk”, „Dębiński”.
27 października 1939 r. Żegota_Januszajtis „Karpiński” został aresztowany przez NKWD. W związku z falą aresztowań przeprowadzanych przez NKWD we Lwowie 11 listopada 1939 r. „Kopa” opuścił miasto z zamiarem udania się do Francji. Podczas przekraczania granicy w rejonie wsi Sitno koło Delatyna, w nocy z 13/14 listopada 1939 r. został zatrzymany przez sowiecką straż graniczną i po kilku dniach przewieziony do więzienia w Stanisławowie. Wyjeżdżając ze Lwowa „Kopa” mianował swoim zastępcą ppłk. Jerzego Dobrowolskiego. Zastępcą nowego dowódcy został mjr Zygmunt Dobrowolski „Zygmunt”, „Feliks”. Po aresztowaniu Jewrzego Dobrowolskiego na początku grudnia 1939 r. objął on dowództwo organizacji.
W połowie listopada 1939 r. baza wojskowej łączności zagranicznej ZWZ nr 1 w Budapeszcie (kryptonim „Romek”) mianowała płk Władysława Żebrowskiego „Żuka”, „Dębińskiego” dowódcą we Lwowie. „Żuk” bowiem twierdził, że to on dowodził organizacją wojskową, nie zaś ppłk/ Jerzy Dobrowolski, który miał się w niej zająć jedynie działalnością polityczno – społeczną. Mjr Zygmunt Dobrowolski nie podporządkował się temu rozkazowi i w rezultacie sztab POWW rozpadł się na dwie odrębne organizacje.
Zobacz pełną treść publikacji (wraz z przypisami):
Bartłomiej Szyprowski – Problemy Związku Walki Zbrojnej
we Lwowie w latach 1939-1942
„Biuletyn Informacyjny” styczeń 2020, nr 01 (355), ss. 25-35